آشنایی با برنامه غذایی گندم
گندم با نام Triticum گیاهی از خانواده Poaceae است. این محصول استراتژیک میباشد و به عنوان مهم ترین غله در جهان برای تامین غذا انسان ها کشت خواهد شد.
گندم ریشه های سطحی دارد و به همین دلیل برای آماده سازی زمین قبل از کاشت باید از شخم سطحی استفاده نمود. این گیاه را به روش های مختلفی lمثل نواری،
خطی، کرتی و کشت بر روی پشته بلند می کارند. گندم دارای 5 مرحله اصلی رشد مثل جوانه زدن، پنجه دهی، ساقه دهی، خوشه دهی و دانه بستن است.
در هر کدام از این مراحل رطوبت، کود گندم و برنامه غذایی آن باید اصولی باشد تا گیاه مراحل رشدی خود را به طور کامل طی کند و به دنبال آنها افزایش عملکرد نیز
داشته باشد.
در ادامه همراه بازرگانی نصیر سارانی باشید تا با نحوه ی برنامه ی غذایی گندم بیشتر آشنا شویم.
ضرورت انجام آزمایش خاک قبل از کاشت و کوددهی گندم
قبل از کاشت هر محصولی و سرمایه گذاری برای کاشت آن، کشاورزان باید با عناصر غذایی مورد نیاز محصول مورد نظر خود آشنایی داشته باشند و از نیازهای آن در
مراحل مختلف رشد مطلع باشند. پس از شناخت نیازهای محصول باید اطلاعاتی در مورد بافت خاک، عناصر غذایی موجود در آن، میزان مواد آلی، میزان PH و EC خاک
داشت تا با خیال راحت نسبت به کشت محصول اقدام کرد. برای این منظور نیاز به انجام آزمایش خاک می باشد.
با نمونه برداری از قسمت های مختلف زمین و ارسال آن به آزمایشگاه جهت آزمایش، می توان از کمبودها و مشکلات خاک مطلع شد و قبل از کاشت برای اصلاح آنها
اقدام نمود. تفسیر نتیجه آزمایش خاک نیز یکی از مهم ترین مراحلی میباشد که باید توسط متخصصین و مشاورین گیاه پزشک با تجربه صورت گیرد. بعد از تفسیر آزمایش
متخصصین با اطلاع از مشکلات و کمبودها می توانند توصیه های کودی مناسب زمین شما را ارائه دهند.
کوددهی گندم قبل از کاشت
قبل از کاشت گندم مصرف یکسری از کودها و اضافه کردن آنها با توجه به آزمایش خاک و نظر کارشناس سبب افزایش تولید و عملکرد محصول گندم می شود.
کود گندم در این مرحله یعنی قبل از کاشت بذر در زمین با توجه به آزمایش خاک می تواند کود دامی، سوپر فسفات و کودهای گوگرد دار همراه آب آبیاری باشد.
قبل از کاشت می توان به وسیله مصرف کود دامی(که نوع آن مرغی، گوسفندی یا گاوی با توجه به آزمایش خاک تعیین می شود) سبب افزایش رشد محصول در مراحل
مختلف شد. هرچه بافت خاک دارای زهکشی مناسب تری باشد عناصر غذایی بیشتر در دسترس ریشه قرار میگیرد و باعث افزایش عملکرد گندم می شوند.
مصرف کود های گوگردار باعث کاهش و تنظیم PH خاک می شوند و میکروارگانیسم های مفید موجود در خاک را فعال می کنند و باعث افزایش حاصلخیزی و اصلاح بافت
خاک می شوند.
نقش ازت در برنامه کودی گندم
نیتروژن یکی از عناصر اصلی و مورد نیاز گندم است. گندم در طول مراحل رشدی خود به میزان زیادی نیتروژن قابل جذب نیاز دارد. ازت باعث رشد سریع گندم، افزایش
تعداد پنجه، افزایش تعداد برگ، افزایش وزن دانه، افزایش میزان خوشه های پر شده و افزایش مقدار پروتئین دانه خواهد شد.کمبود ازت در گندم باعث رنگ پریدگی و
زردی برگ ها، مخصوصا برگ های پیرتر می شود.
با توجه به اهمیت این عنصر برای گندم اگر مصرف آن در زمان مناسب باشد، باعث افزایش تولید دانه و پروتئین خواهد شد.
نقش فسفر در کوددهی گندم
فسفر دومین عنصر مورد نیاز و حیاتی برای گندم است. فسفر باعث تحریک ريشه، افزایش سرعت رشد و نمو گندم، تولید پنجه های بیشتر، افزایش تولید خوشه
و دانه بندی صحیح گندم خواهد شد. یکی از علائم بارز کمبود فسفر، کاهش توان گندم برای رشد و نمو است. همچنین کمبود فسفر در گندم سبب می شود که رنگ
برگ ها سبز تیره شده و لکه های تیره و روشن در برگ های مسن ظاهر گردد.
بذرمال کردن بذور گندم
زمان کاشت بذر در زمین، ممکن است بذر دچار محدودیت هایی شود که سبب کاهش درصد جوانه زنی آن شود. با کاهش اکسیژن و تهویه مورد نیاز، قدرت جوانه زنی
بذور کاهش پیدا می کند. همچنین اگر رطوبت مورد نیاز بذر در دسترس نباشد نمی تواند به خوبی رشد و نمو کمک کند. از طرفی شوری خاک نیز می تواند مانع از جذب
آب توسط بذر شده و باعث کاهش جوانه زنی آن گردد.
با بذرمال کردن بذور گندم و مخلوط کردن بذر با مواد و ترکیباتی که به بذر توان و قدرت برای جوانه زنی و رشد بیشتر، افزایش رشد ریشه و بهتر مستقر شدن گیاهچه در
خاک را بدهد، می توان سبب افزایش سرعت جوانه زنی و عملکرد گندم شد. اسید هیومیک، اسید آمینه، جلبک دریایی و بذرمال روی از ترکیباتی هستند که برای بذرمال
کردن بذور گندم قبل از کاشت توصیه شده اند زیرا سبب افزایش جوانه زنی بذور و افزایش سرعت رشد آنها خواهند شد.
کود گندم در زمان شروع جوانه زنی
اولین مرحله حساس در برنامه غذایی گندم، جوانه زنی آن است. مصرف اسید هیومیک و سولفات روی همراه آب آبیاری در این مرحله باعث افزایش رشد ریشه ها،
افزایش سرعت جوانه زنی، زود رسیدن محصول، افزایش پنجه زنی گندم ها، افزایش تعداد ریشه ها، افزایش تعداد خوشه ها، رشد خوب دانه ها و افزایش پروتئین موجود
در آنها می شود. میزان آبیاری نیز در این مرحله باید به اندازه کافی باشد که گیاه دچار تنش نشود.
برنامه غذایی گندم در زمان پنجه زنی
دومین مرحله حساس در برنامه غذایی گندم پنجه زنی و تشکیل پنجه ها در این گیاه است. بعد از جوانه زنی و رشد، هر دانه گندم 2 تا 5 ساقه بوجود می آورد.
یکی از ساقه های تولیدی، ساقه اصلی است و بقیه آنها را پنجه می گویند. داشتن برنامه غذایی اصولی در مرحله پنجه زنی در گندم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.
این مرحله تاثیر زیادی در افزایش عملکرد این محصول خواهد گذاشت.
مصرف کودهای ماکرو در این مرحله باعث افزایش پنجه زنی، افزایش تعداد پنجه های بارده و در نتیجه افزایش عملکرد می شود. استفاده از کود هایی مثل سه بیست
و (باکتری Em) همراه آب آبیاری و اسید آمینه و جلبک دریایی، سیلیسیم، ریزمغذی و اسید هیومیک به صورت محلول پاشی با توجه به نظر کارشناس گیاه پزشک
پیشنهاد می شود. آبیاری و میزان رطوبت در دسترس گیاه در مرحله پنجه زنی باید به اندازه کافی باشد تا گیاه بدون کمبود رطوبت به رشد خود ادامه دهد.
کود گندم در زمان به ساقه رفتن
سومین مرحله حساس در کوددهی گندم و تغذیه آن، مرحله ساقه دهی است. گندم در مرحله به ساقه رفتن و بعد از آن به مقدار قابل توجهی پتاسیم قابل جذب
احتیاج دارد. مصرف یکسری کودها با توجه به نظر کارشناس گیاه پزشک مثل کود های پتاس بالا مانند کی بامبر، کود سیلیسیم و جلبک دریایی به صورت محلول پاشی
و باکتری Em همراه آب آبیاری در مرحله ساقه دهی این محصول توصیه می شود. آبیاری در این مرحله یکی از حساس ترین ها است و میزان رطوبت در دسترس
گیاه باید به مقداری کافی باشد.
نقش پتاسیم در برنامه غذایی گندم
پتاسیم سومین عنصر مورد نیاز برای گندم است و تاثیر زیادی در افزایش عملکرد و کیفیت این محصول دارد. پتاسیم سبب افزایش مقاومت گیاه در برابر بعضی از بیماری
ها، افزایش استحکام ساقه، افزایش پرشدن دانه، افزایش تعداد خوشه، افزایش اندازه و وزن دانه می شود. کمبود پتاسیم در گندم به صورت ظاهر شدن لکه هایی شبیه
خال در برگ های پیر است.
کوددهی گندم در تشکیل خوشه و دانه بندی
چهارمین مرحله حساس در کود گندم مرحله تشکیل خوشه و دانه بندی است. در این مرحله عناصر ماکرو و عناصر ریز مغذی مثل آهن، روی، منگنز، بر، مس
و مولیبدن برای دانه بندی صحیح گندم مورد نیازمی باشد. در زمان تشکیل خوشه و دانه بندی گندم اگر آبیاری به درستی انجام نشود و میزان رطوبت کم یا زیاد باشد،
دانه های تشکیل شده ضعیف و بی کیفیت می باشند.
نقش عناصر ریزمغذی در برنامه کودی گندم
مصرف آهن سبب افزایش فتوسنتز در گندم می شود و به دنبال افزایش فتوسنتز، سرسبزی و سبز ماندن گیاه اتفاق می افتد. مصرف عناصر روی، منگنز و بر در برنامه
غذایی گندم باعث افزایش تقسیم سلولی، افزایش رشد و تشکیل خوشه های بیشتر می شوند.
برنامه غذایی گندم زمان پر شدن و خمیری شدن دانه
آخرین مرحله حساس در کوددهی گندم مرحله پرشدن و خمیری شدن دانه است. با توجه به نظر کارشناس مصرف کود های پتاس بالا مثل سولفات پتاسیم همراه
آب آبیاری در این مرحله باعث پرشدن بیشتر دانه ها و افزایش سایز و کیفیت آنها می شود.