انواع ماشین های برداشت سیب زمینی
سیب زمینی محصولی است غده ای که در موقع برداشت باید ابتدا از داخل خاک خارج شود و سپس به وسیله دست یا ماشین از روی زمین جمع آوری شود.
روش های متعددی برای برداشت سیب زمینی وجود دارد که برای هر یک وسایل مختلفی را می توان به کار برد. روشی که انتخاب می شود با در نظر گرفتن عوامل
متعددی است که مهمترین آن ها وجود کارگر مورد نیاز می باشد.
در ادامه ی این مقاله همراه سبز دشت باشید تا با عملکرد انواع ماشین های برداشت سیب زمینی آشنا شویم.
به طور کلی ماشین های برداشت سیب زمینی به سه دسته تقسیم بندی می شود:
سیب زمنی کن دوار
سیب زمینی کن با زنجیر نقاله
ماشین برداشت کامل سیب زمینی
اگر کارگر به اندازه کافی باشد و سطح زیر کشت نیز کم باشد، سیب زمینی کن دوار یا سیب زمینی کن با زنجیر نقاله را می توان برای خارج کردن محصول از
داخل زمین استفاده کرد. در صورتی که سطح زیرکشت زیاد باشد و نیروی انسانی هم به اندازه کافی نباشد از ماشین برداشت کامل سیب زمینی می توان
بهره برد.
آشنایی با سیب زمینی کن دوار
انواع مختلفی از سیب زمینی کن های دوار وجود دارد که معمولا برای استفاده در شرایط مختلف تولید شده اند. نوع خاکی که در آن سیب زمینی کاشته شده است
معمولا شرایط را تعیین می کند. برای مثال، سیب زمینی کن دواری که در خاک های سبک به خوبی کار خواهد کرد و سیب زمینی را به روی زمین می آورد تا بعد با
دست جمع آوری شود ، وقتی که به همین منظور در خاک های سنگین استفاده می شود نسبتا مفید نمی باشد.
این سیب زمینی کن دوار ممکن است از نوع کششی چرخ گرد یا از نوع سوار محور تواندهی گرد باشد. نوع سوار بیشتر از نوع کششی کاربرد دارد، زیرا
خاصیت مانوردهی و کار راحت با آن و همچنین به حرکت در آمدن آن توسط قدرت تراکتور برای شرایط سخت مناسب تر می باشد.
قسمت های مهم یک سیب زمینی کن دوار شامل موارد زیر است:
تیغه
انگشت های دوار
چرخ تنظیم عمق و اهرم تنظیم آن
دیسک خاشاک
آشنایی با طرز کار سیب زمینی کن دوار
نحوه عملکرد سیب زمینی کن دوار بدین ترتیب است که با حرکت تراکتور به سمت جلو، تیغه مثلثی شکل بر روی ردیف کشت قرار می گیرد، در طول ردیف کشت و زیر
سیب زمینی ها به حرکت در می آید. تیغه ضمن حرکت، خاک و سیب زمینی های ردیف کشت را از جا می کند و تا حدودی بالا می آورد. سپس انگشتی ها با چنگال
های در حال چرخش که عمود بر ردیف کشت می باشند به خاک و سیب زمینی ها برخورد می کنند، آن ها را به یکطرف پرتاب می کنند تا بعد به وسیله دست جمع
شوند.
آشنایی با تنظیمات سیب زمینی کن دوار
تنظیم عمق کار سیب زمینی کن دوار
عمق کار تیغه باید طوری تنظیم گردد که تمام سیب زمینی ها به سطح خاک آورده شوند. عمق کار با تنظیم چرخ تنظیم عمق یا دستگاه هیدرولیک تراکتور قابل تنظیم
است.
تنظیم سرعت چرخش انگشتی های دوار
سرعت چرخش انگشتی ها باید کم و متناسب با کار خوب دستگاه باشد. سرعت زیاد نه تنها باعث صدمه دیدن سیب زمینی ها می شود، بلکه باعث پخش شدن سیب
زمینی ها در منطقه وسیعتری خواهد شد، که این موضوع ، برچیدن سیب زمینی ها با دست را مشکل خواهد کرد.
تنظیم فاصله تیغه با نوک انگشتی ها
در بعضی از سیب زمینی کن های دوار این فاصله را می توان با بالا بردن و پایین آوردن تیغه کم و زیاد نمودکرد. این فاصله معمولا حدود ۱۵ میلیمتر است.
فاصله بیش از حد باعث آسیب دیدن زیاد سیب زمینی ها می شود.
تنظیم محل قرارگیری توری سیب زمینی کن دوار
توری را می توان در جهت عمودی و افقی تنظیم کرد. توری را باید با توجه به شرایط مزرعه طوری تنظیم کرد که از پخش شدن سیب زمینی ها جلوگیری شود.
سرویس و نگهداری سیب زمینی کن های دوار
اکثر سیب زمینی کن های دوار، چه حرکت انگشتی های آن ها از طریق چرخ حمل و نقل تأمین شود و چه از طریق محور تواندهی تراکتور ، دارای یک جعبه دنده
می باشند که چرخ دنده های آن در داخل روغن گردش می کنند. روغن جعبه دنده را در هر فصل برداشت، یک بار با نوع روغنی که در کتابچه راهنمای راننده، توصیه شده
است، تعویض کنید.
کلیه گریس خورها مثل گریس خور یاتاقان دیسک خاشاک، یاتاقان محور چرخ ها، چرخ انگشتی ها و محور انگشتی ها را روزی یک یا دو بار گریسکاری نمائید.
نوک تیغه ها باید بعد از ساییده شدن تعمیر یا تعویض گردد.
در صورتی که ماشین از نوعی است که قدرت را از محور تواندهی تراکتور می گیرد، مکانیزم های آن توسط یک کلاچ جغجغه محافظت می شود، که این کلاچ باید به طور
صحیح تنظیم گردد.
ماشین را بعد از اتمام کار فصلی، کاملا باز نموده ، تمام قسمت های آن را تمیز کنید. تمام قسمت های دیسک خاشاک و تیغه را با لایه ای از ماده ضدزنگ بپوشانید.
به یاتاقان ها گریس بزنید. در صورتی که ماشین دارای چرخ بادی است، فشار باد آن را میزان کنید، روی دستگاه را پوشانده و آنرا انبار نمائید.
سیب زمینی کن با زنجیر نقاله
سیب زمینی کن با زنجیر نقاله یک نوع ماشین برداشت سیب زمینی می باشد که در مناطق مختلف، به خصوص مناطقی که دارای خاک های سنگین نیستند مورد
کاربرد دارد. این نوع سیب زمینی کن وسیله خوبی برای استفاده در شرایط ذکر شده است، اما در شرایطی که خاک مرطوب و چسبنده باشد سیب زمینی کن
دوار موثرتر می باشد.
مزیت عمده سیب زمینی کن با زنجیر نقاله ، ریختن سیب زمینی ها در یک ردیف باریک در مزرعه است که موجب آسان تر شدن قابل توجه برچیدن سیب زمینی ها با
دست می شود ، گرچه این موضوع باعث کاهش قابل توجهی در تعداد کارگر مورد نیاز برای برچیدن سیب زمینی ها نخواهد شد.
در مقایسه با سیب زمینی کن دوار، قطعات زیادتری در سیب زمینی کن با زنجیر نقاله وجود دارد که با خاک در تماس است. این به این معنی است که فرسودگی
بیشتری در این دستگاه وجود دارد. میزان فرسودگی بستگی به نوع خاکی دارد که این دستگاه در آن فعالیت دارد. خاک های شنی باعث فرسودگی بیشتر قطعات
خواهند شد.
انواع سیب زمینی کن با زنجیر نقاله
به طور کلی سه نوع سیب زمینی کن با زنجیر نقاله ساخته می شود که همه آنها توسط محور تواندهی کار می کنند. این سه نوع عبارتند از: سیب زمینی کن های
کششی، نیمه سوار و سوار که صرف نظر از این اختلاف ها، همه آن ها اساسا به یک طریق فعالیت می کنند. این نوع سیب زمینی کن ها امکان دارد یک ردیفه یا دو
ردیفه تولید شوند.
قسمت های مهم یک سیب زمینی کن با زنجیر نقاله شامل:
- تیغه
- نقاله ها
- جعبه دنده
- کلاچ ایمنی
- چرخ حمل و نقل
- چرخ تنظیم عمق
تعداد تیغه ممکن است فقط یک عدد باشد یا دو یا چند عدد تیغه در کنار هم قرار گرفته باشند. مشخصات تیغه ها شبیه به تیغه های سیب زمینی کن دوار هستند اما
اندازه آن ها بزرگتر است. همانند سیب زمینی کن های دوار، باید ماشین را طوری هدایت نمود که تیغه ها به زیر پایین ترین سیب زمینی ها رفته و در زیر و وسط ردیف
سیب زمینی ها نقاله ها معمولا زنجیری بوده و به تعداد ۱ یا ۲ عدد هستند.
هر نقاله سیب زمینی کن شامل چه قطعاتی می باشد؟
هر نقاله شامل یک زنجیر بی انتها میباشد که معمولا روی دو چرخ دنده محرک و یک یا چند غلطک حرکت می کند. دو چرخ دنده محرک، معمولا بوسیله یک محور به یکدیگر
متصل هستند. حرکت از محور تواندهی تراکتور گرفته شده و از طریق یک جعبه دنده، به این چرخ دنده های محرک انتقال پیدا می کند.
در بعضی از انواع غلتک هایی که زنجیر بر روی آن ها حرکت می کند را می توان با تعدادی تکان دهنده تعویض نمود. زنجیرهای نقاله معمولا از میله های مستقیم گرد
فولادی تشکیل شده اند که به یکدیگر متصل شده و تشکیل یک زنجیر را می دهند. فاصله میله های گرد از یکدیگر به اندازه ای می باشد که خاک بتواند از میان آن ها
عبور کند و به روی زمین بریزند، اما از سقوط سیب زمینی جلوگیری شود.
شناخت ماشین برداشت کامل سیب زمینی
اگر بتوان دستگاهی مثل یک سیب زمینی کن با زنجیر نقاله را طوری طراحی و استفاده کرد که سیب زمینی ها را به طور کامل از زیر خاک در آورد و آن ها را از خاک جدا
کند، عاقلانه به نظر نمی آید که سیب زمینی ها مجددا روی خاک ریخته شوند و بعد با دست جمع آوری شوند. راه حل منطقی این است که وسیله برداشت کننده
طوری طراحی گردد که بتوان سیب زمینی ها را داخل یک مخزن ریخت، آن ها را کیسه نمود یا به داخل تریلی منتقل کرد و از ریختن آن ها بر روی زمین اجتناب کرد.
وقتی از یک ماشین برداشت کامل سیب زمینی استفاده می شود دقيقا اعمال گفته شده در بالا اتفاق می افتد زیرا یک ماشین برداشت کامل سیب زمینی از تکامل یک
ماشین سیب زمینی کن با زنجیر نقاله به وجود آمده است. البته انواع دیگری از ماشین های برداشت کامل سیب زمینی وجود دارند که طرز کار آن ها کاملا با طرز کار یک
سیب زمینی کن با زنجیر نقاله متفاوت می باشد.
ماشین برداشت کامل سیب زمینی چگونه حرکت می کند؟
ماشین برداشت کامل سیب زمینی به وسیله تراکتوری که آن را می کشد ، حرکت می کند . در حالی که ماشین در امتداد ردیف کشت به طرف
جلو می رود، دیسک های فولادی، خاشاکی را که ممکن است موجب مسدود شدن دهانه بالابر شوند قطع می کنند. این دیسک ها را می توان به صورت عرضی
و عمودی تنظیم کرد. دیسک ها را ممکن است طوری قرار داد که خاک دو طرف پشته ردیف کشت را بریده و دور نمایند تا از مقدار خاکی که توسط بالابر حمل می شود
کاسته شود.
دو مشکل مهم که هنگام برداشت سیب زمینی با این نوع ماشین به وجود می آید ، جدا کردن سنگ و کلوخ از سیب زمینی ها و آسیب رسیدن به سیب
زمینی ها می باشد . بنابراین ، تا حد ممکن از وسایلی که می توانند این مشکلات را کم کنند در این ماشین ها استفاده می شود . قراردادن صحیح دیسک برای کاهش
میزان خاکی که ممکن است وارد ماشین شود، در بعضی از خاک ها ضروری است .
تیغه ماشین های برداشت کامل سیب زمینی
تیغه معمولا در حالت ثابت در جلو بالابر قرار می گیرد و به شاسی بالابر متصل می شود. تیغه را می توان به طور عمودی تنظیم کرد و تنظیم آن همچنین انتهای
ورودی بالابر را بالا یا پایین می برد . مانند سیب زمینی کن با زنجیر نقاله، تیغه باید طوری تنظیم گردد که به زیر پایین ترین سیب زمینی در داخل خاک رفته و خاک را قطع
کند. در صورت الزوم، می توان از انواع دیگر تیغه ها به جای تیغه معمولی استفاده کرد. برای مثال بعضی از تیغه ها طوری طراحی شده اند که خاک وارد شده بر روی
بالابر را کم کنند.
درحالی که تیغه در امتداد ردیف و در زیر سیب زمینی ها حرکت می کند، پشته ردیف کشت را به طور کامل می شکند و بعد از بالا آمدن سیب زمینی ها، خاک و سیب
زمینی ها به روی بالابر زنجیری می روند. بر روی بالابر، عمل جدا شدن خاک، سنگ ها، شاخ و برگ و غیره از سیب زمینی ها شروع می شود.
بالابر زنجیری ماشین های برداشت کامل سیب زمینی
بالابر زنجیری از یک سری میله های فلزی تشکیل می شود که از یکدیگر فاصله دارند و به صورت یک نقاله زنجیری بدون انتها در آمده اند. بالابر زنجیری بطرف عقب
حرکت می کند. فاصله بین میله ها به خاک، سنگ های کوچک و سیب زمینی های کوچک اجازه می دهد تا مجددا به روی زمین بریزند.
در بالای بالابر زنجیری، شاخ و برگ ها توسط یک بالابر دیگر حمل می شوند که فاصله میله های آن از یکدیگر بیشتر است تا در موقعی که شاخ و برگ ها بر روی آن حمل
می شوند و بیرون می ریزند، سیب زمینی ها از میان میله های آن عبور می کنند، روی نقاله زنجیری عرضی بریزند.
این نقاله شبیه به بالابر زنجیری میباشد، اما ممکن است میله های آن با مواد لاستیکی پوشیده شده باشند تا مانع صدمه دیدن سیب زمینی ها شوند. درحقیقت سطح
میله های سایر بالابرهای میله ای نیز ممکن است با لاستیک پوشیده شود. بعضی از کلوخ هایی که از یک نقاله بر روی نقاله دیگر می ریزند ممکن است شکسته و از
میان میله ها پایین بریزند.
تنظیمات سیب زمینی کن با زنجیر نقاله و ماشین برداشت کامل سیب زمینی
تنظیم عمق کار تیغه یا تیغه ها در این دو نوع ماشین مثل تنظیم عمق کار در سیب زمینی کن دوار است. سرعت نقاله ها و موقعیت آن ها در سیب زمینی کن با
زنجیر نقاله و ماشین برداشت کامل سیب زمینی قابل تنظیم میباشد. قسمت جلو نقاله سیب زمینی تمیز نشده را ممکن است به تیغه، نزدیک یا دور کرد.
اگر گل به سیب زمینی چسبیده باشد، بهتر است این فاصله را بیشتر کرد تا جدا شدن گل از سیب زمینی، بهتر انجام شود، موقعی که از دو زنجیر نقاله، در ماشین
استفاده شود، این عمل جداسازی، بهتر انجام میشود.
افزایش سرعت نقاله، عمل جداسازی را بهتر می نماید، اما احتمال آسیب رسیدن به سیب زمینی ها نیز افزایش پیدا می کند. افزایش سرعت حرکت رو به جلو ماشین
نسبت به سرعت نقاله باعث حرکت خاک بیشتری بر روی نقاله خواهد شد. عکس این موضوع نیز صدق می کند.
سیب زمینی هایی که بر روی لایه ای از خاک حرکت می کنند کمتر صدمه می بینند. نقاله ها برحسب شرایط کار، باید طوری تنظیم گردند که آسیب کمتری به سیب
زمینی ها وارد شده و در صورت امکان تا حدود ۳۰/۴۸ سانتیمتر انتهای نقاله را، روی لایه ای از خاک حرکت دهند.
سرویس و نگهداری در سیب زمینی کن ها
سرویس و نگهداری در سیب زمینی کن ها به این صورت است:
روغن جعبه دنده را بازدید کنید، اگر سطح آن پائین رفته است، به مقدار کافی، روغن به آن اضافه نمائید. این روغن را در پایان هر فصل یک بار با نوع روغنی که در کتابچه
راهنمای راننده ماشین، توصیه شده است، عوض کنید.
کلیه گریس خورها مثل گریس خور یاتاقان دیسک خاشاک، یاتاقان محور چرخ ها و غیره را روزی یک یا دو بار گریسکاری نمائید.
نوک تیغه های ساییده شده را تعمیر یا تعویض کنید.
در پایان فصل کار، تمام قطعات ماشین را باز نموده و تمام قسمت ها را تمیز کنید. روی تمام قسمت های دیسک خاشاک و تیغه را با لایه ای از ماده ضد زنگ بپوشانید.
به یاتاقان ها گریس بزنید. زنجیر نقاله را روغن بزنید و قطعات فرسوده را عوض یا تعمیر کنید. در صورت امکان، دستگاه را در انباری سرپوشیده نگه داری کنید.
